Դեկտեմբերի
18
Շեշտ և հնչյուներ
- Հայերենումշեշտըկայունշարժական է: Կայուն է, որովհետևմիշտդրվում է բառիվերջինձայնավորիվրա, օր. Ձո’ւկ, մա’րդ, գա’յլ….
- Շարժական է, որովհետև, երբբառըվերջիցաճում է, այսինքն` նորբաղադրիչներ է ստանում, ապաշեշտըգնում և ընկնում է նորակազմբառիվերջինձայնավորիվրա: օր.`ձկնատեսա’կ, մարդակե’ր, գայլաձո’ւկ…
- Պետք է հիշել, որհայերենումկանմիքանիբառեր, որոնցբառայինշեշտըվերջինձայնավորիվրաչի, դրանցիցառավելօգտագործվողներնենմա’նավանդ, նա’մանավանդ, շեշտչենկրումնաևօժանդակբայերը, օր. ` գնո’ւմ է ոչթեգնում է’:
- Շեշտչիկարողունենալնաևորոշյալհոդիկամգաղտնավանկի Ը տառը, օր. `պատուհա’նըոչթեպատուհանը’ կամվա’գրոչթեվագ’ր:
- Շեշտիդիրքիփոփոխությանպատճառովշեշտիցզրկվածձայնավորհնչյունըթուլանում է և հնչյունափոխվումկամսղվում, օր. ` տուն- տնտեսուհի, գիր-գրչաման, սեր-սիրառատ, գույն-գունավոր…
- Հնչյունափոխությանայսձևըկոչվում է շեշտափոխականհնչյունափոխություն:
Օրինակ՝ ձո´ւկ — ձկնո´րս- Ուձայնավորըդարձավլսվող, բայցչգրվող Ը
գի´ր- գրատախտա´կ- Ի ձայնավորըդարձավլսվող, բայցչգրվող Ը
Սե´ր- սիրե´լ- Ե-ն դարձավ Ի….