Հայերենի հնչյունական համակարգը

Տառ և հնչյուն

Հայերենն ունի 36 տառ 39 հնչյուն:

Տառը հնչյունի գրավոր արտահայտությունն է կամ հնչյունի նշանը: Հայերենում հիմնականում մեկ հնչյունին համապատասխանում է մեկ տառ, օրինակ` տ-տ, ա-ա, բայց կան մի քանիբացառություններ, օրինակ` և-յԷվ, ո-վօ, ե-յէ:

 Մ. Մաշտոցի ստեղծած այբուբենում տառերի և հնչյունների քանակը համապատասխան է եղել`36: և, Օ, Ֆ տառերը մեր այբուբեն են ներմուծվել ավելի ուշ:

Հայերենիձայնավորհնչյուններնեն Ա, Ու, Ի, Օ, Է, Ը, որոնք ունեն իրենց գրավոր հետևյալ արտահայտությունները Ա, Ի, Ու, Օ, Ո, Է, Ե, Ը:

30 բաղաձայները համապատասխանում են յուրաքանչյուր գրանշանին մեկ ընչյուն սկզբունքին:

Արդի հայերենում ունենք նաև և տառը, որն ունի երկակի արժեք: Այն կարող է դիտվել և տառ, և բառ: օր` Կարենը և իր ընկերը բառակապակցության մեջ և-ը համարվում է միավորիչ իմաստով գործածված բառ, իսկ բարև- բառում` սովորական տառ:

Գործնականաշխատանք 1. Հաշվել նշված բառերի տառերի և հնչյունների քանակը՝

Երազ -4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր

Որդի-4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր

Սղոց-4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր

 Հոգի-4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր

 Ովքեր-5 տառ, 7 հնչյուն, 2 ձայնավոր

 Ես-2 տառ, 3հնչյուն, 1 ձայնավոր

 Ենք-3 տառ, 4 հնչյուն, 1 ձայնավոր

 Մորեղբայր-9 տառ, 11 հնչյուն, 3 ձայնավոր

 Երևան-5 տառ, 7 հնչյուն, 3 ձայնավոր

 բարև-4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր

 տերև-4 տառ, 6 հնչյուն, 2 ձայնավոր

 գնդակ-5 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր

 հիշել-5 տառ, 6 հնչյուն, 2 ձայնավոր

Գործնականաշխատանք 2. Գրեք թե բառերը քանի հնչյուն և քանի տառ ունեն՝
ոզնի-4 տառ, 5 հնչյուն

 Մորաքույր-8 տառ, 9 հնչյուն

ամենաերկար-10 տառ,12 հնչյուն

 հնդկահավ-8 տառ, 8 հնչյուն

 երազանք-7 տառ, 8 հնչյուն

 որսորդ -6 տառ, 7 հնչյուն

ամենաորակյալ-12 տառ, 14 հնչյուն

 եղևնի-5 տառ, 7 հնչյուն

 եվրոպական ամերիկական-19 տառ, 21 հնչյուն

Գործնականաշխատանք 3.Գրեք բառեր, որոնք սկսվեն Ո կամ Ե տառով, հաշվեք դրանց հն չյունների և տառերի քանակը, եթե տառերն ու հնչյունները քանակով չեն համապատասխանում գրավոր բացատրեք պատճառը:

Ելակ-4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր    քանի վոր ե=յէ
Որսորդ-6 տառ, 8 հնչյուն, 2 ձայնավոր քանի վոր ո=վօ
Երազ-4 տառ, 5 հնչյուն, 2 ձայնավոր
Երգ-3 տառ, 4 հնչյուն,  1 ձայնավոր
Որդ-3 տառ, 4 հնչյուն, 1 ձայնավոր